Sekrety Morza Śródziemnego Odcinek 4 - Skarby wyspy Batz

Streszczenie odcinka

Dziś odwiedzimy trzy kraje rozdarte konfliktami: Cypr, gdzie ulica handlowa znalazła się w strefie buforowej i od czterdziestu lat nie widziała klientów. Potem udamy się na Maltę, wyspę o wyjątkowo burzliwych dziejach, czego świadectwem są tajemnicze grobowce. Zaczniemy jednak od Egiptu, który przez 3 tysiąclecia był potęgą polityczną i religijną. To pustynne państwo wszystko zawdzięcza Nilowi, który jest największą rzeką wpadającą do Morza Śródziemnego. W delcie Nilu zbudowano Kair, największe miasto Afryki. Po arabsku Kair znaczy: zwycięski. Dziś to hałaśliwe, ruchliwe miasto liczy ponad 15 milionów mieszkańców i nieustannie się rozbudowuje, coraz bardziej przybliżając się do piramid. Spośród siedmiu cudów świata antycznego, do naszych czasów dotrwały jedynie egipskie piramidy. Są 4 tysiące lat starsze od Kairu. Stoją niewzruszone i niezłomne. Zachwycają i budzą respekt. Przede wszystkim jednak zapewniają nieśmiertelność tym, którzy je wznieśli. Z Kairu ruchliwą autostradą jedziemy do Aleksandrii. Miasto założone przez Aleksandra Wielkiego przez ponad tysiąc lat stanowiło ośrodek władzy, a także życia umysłowego i kulturalnego. Było również jednym z największych portów starożytnej cywilizacji. Dziś Aleksandria najbardziej kojarzy się nam z Kleopatrą, królową Egiptu. Dr Hawass, egiptolog o światowej renomie, jest zafascynowany Kleopatrą i jej historią. Jako sekretarz generalny Najwyższej Rady Starożytności ma jedno wielkie marzenie: odnaleźć grób Kleopatry i Marka Antoniusza. Dr Hawass mówi, że byłoby to wiekopomne odkrycie, ważniejsze niż grobowiec Tutenchamona. U szczytu swej potęgi Egipt podporządkował sobie cały region. Wyspa, na którą się wybieramy, stanowiła ważną część imperium. Położony we wschodniej części Morza Śródziemnego Cypr stanowił ważny punkt strategiczny, o który przez stulecia walczyły kolejne mocarstwa. W XIX wieku Cypr na sto lat przeszedł pod panowanie brytyjskie. Druga połowa XX stulecia okazała się wyjątkowo burzliwym okresem w dziejach wyspy. W 1974 roku, po nieudanym zamachu Greków, tureckie wojska zajęły północną część Cypru. Po krwawych walkach ogłoszono rozejm, ale Cypr pozostał rozdarty i podzielony. Kiedy z lotu ptaka patrzy się na stolicę Cypru, Nikozję, podział jest widoczny jak na dłoni: przez środek miasta biegnie poszarpana linia zieleni, skrywająca ruiny opuszczonych budynków. Z Cypru udajemy się na Maltę, również niegdysiejszą perłę w koronie Imperium Brytyjskiego. Tę wyspę próbował zdobyć chyba każdy większy naród Europy. Wystarczy spojrzeć na jej położenie, by zrozumieć dlaczego. Podobnie jak Cypr Malta odgrywała kluczową rolę strategiczną. W zatoce do dziś zachowały się ślady jej burzliwej przeszłości. Potężne działa i solidne fortyfikacje miały strzec wyspy przed najeźdźcami. Malta broniła się przed intruzami, a ranni zawsze mogli liczyć tu na schronienie. W czasie I wojny światowej rannych Brytyjczyków przyjmował niezwykle nowoczesny, jak na ówczesne standardy, szpital. Naszym przewodnikiem po wyspie jest minister dziedzictwa narodowego Joe Said, który mówi, że mieszkańcy Malty przetrwali niemal wszystko i wszystkich - od Fenicjan po Wenecjan. "Mieliśmy okres punicki, rzymski, arabski, normański, aragoński, brytyjski. Z niejednego pieca chleb jedliśmy, przeszliśmy swoje. Najważniejsze jednak jest to, że z każdej kultury wybraliśmy i zachowaliśmy to, co najcenniejsze". Ostatnim mocarstwem, które odcisnęło na Malcie swoje piętno, było Imperium Brytyjskie. W 1800 roku okręt admirała Nelsona wszedł do Valletty, stolicy Malty, zmuszając siły Napoleona do odwrotu. Tak rozpoczął się okres angielskiej dominacji na wyspie. W Waletcie tymczasem trwa karnawał, zupełnie jak w Brazylii. Ta zabawa, choć beztroska, przypomina o więzi z przodkami.