Żegnajcie, towarzysze Odcinek 4 - Wstrząs. Rok 1988

Streszczenie odcinka

Związek 15 radzieckich republik był w historii jedynym państwem, które nie miało w swojej nazwie odniesienia do jakiegokolwiek narodu. To, co nazywano do roku 1917 więzieniem narodów, stało się społeczeństwem socjalistycznym. Ani jeden naród nie został włączony do Związku Radzieckiego dobrowolnie. W roku 1988 Gorbaczow pozwolił, aby Estonia, Łotwa i Litwa używały swoich narodowych flag zamiast flag republik związkowych ZSRR. W Rumunii ulubionym przedsięwzięciem Ceausescu był Dom Ludu w centrum Bukaresztu. Jego budowa zaczęła się w roku 1984, a skończyła dopiero w 1989. Miał to być największy pałac na świecie. Neostalinizm Ceausescu praktykowano w kraju, który miał mniej zasobów niż Związek Radziecki. Dla zwykłych Rumunów oznaczało to racjonowanie żywności, przerwy w dostawach gazu, prądu, ciepła. Chyba najbardziej ambitny plan Ceausescu nosił nazwę systematyzacji: tradycyjne wsie i rolnictwo miały być zlikwidowane, a chłopi przesiedleni do miast albo do nowych kolektywnych mieszkań. Dwie trzecie rumuńskich wsi, wiele z nich o cennej historycznej architekturze, przeznaczono do zniszczenia. Plan zrealizowano w dużym stopniu. Węgierska Republika Ludowa była jak ziemia obiecana dla etnicznych Węgrów z Rumunii. Michaił Gorbaczow odziedziczył problem azersko - ormiańskiego konfliktu. Drugim najbardziej wpływowym radzieckim politykiem był Eduard Szewardnadze z jednego z najbardziej buntowniczych rejonów ZSRR Gruzji, która była kolonią imperium rosyjskiego przez dwieście lat. Gruzja była jednym z najbardziej wybuchowych regionów, a zarazem ojczyzną Józefa Stalina - ucieleśnienia i władcy imperium. W stolicy Gruzji, Tbilisi, w kwietniu 1989 roku władze sowieckie uczestniczyły w wydarzeniach, które należały do najtragiczniejszych za czasów Gorbaczowa. Niewinnych ludzi pobito i porąbano saperkami na śmierć. Rozlegały się nikczemne wezwania do fizycznej rozprawy z komunistami, rozpalały się antyrosyjskie i nacjonalistyczne nastroje i hasła: "Precz z rosyjskim komunizmem!", "Rosyjscy zaborcy, precz z Gruzji!", "Precz ze zgniłym rosyjskim imperium!", "Precz z komunistycznym reżimem", "ZSRR - więzienie narodów!".