Ciężkie czasy

Wielokrotnie z powodzeniem wystawiana w polskich teatrach komedia Michała Bałuckiego (1837 - 1901), dramatopisarza w swoim czasie dorównującego powodzeniem u publiczności Fredrze i Zapolskiej. "Ciężkie czasy", sztuka z 1889 r. , pochodzi z okresu szczytowej popularności autora, podobnie jak komedie zaliczane do klasyki gatunku: "Grube ryby", "Dom otwarty", "Klub kawalerów". Bałucki tym razem wyśmiewa przywary nie mieszczaństwa, lecz szlachty galicyjskiej - niegospodarność, rozrzutność, życie na pokaz, próżność wszelkiego rodzaju. Wedle jego diagnozy, sprawcami "ciężkich czasów" są ci, którzy na nie narzekają. Refleksja godna uwagi do dziś. Komediopisarz wprowadza na scenę galerię barwnych postaci, z których większość dumnie dzierży "sztandar szlacheckiej godności" pomimo plag, jakie los im zsyła. Grad młóci, powodzie zalewają, niszczą podatki, albo Żydzi siedzą na karku, a szlachta z desperacji pije węgrzyna i szampana. Bajkowski zgrał się do nitki, Giętkowski ma więcej długów niż włosów na głowie, bo majątek po ojcu poszedł na zbytki i fanaberie żony i córki, wciąż pozostającej w panieństwie, Kwaskiewicz jest przekonany, że czegokolwiek szlachcic się tknie, i tak się nie uda. Jedynie tradycjonalista Żuryło, który umie poprzestać na małym, źródeł bogactwa szuka w gospodarowaniu oszczędnym i racjonalnym. Lechicki, gospodarz domu, w którym zbierają się panowie szlachta z rodzinami, przekazał majątek synowi - panicz Juliusz chce gospodarzyć "po amerykańsku", a na razie szasta pieniędzmi rodziny, by zrobić wrażenie na potencjalnych partnerach w interesach. Młody Lechicki planuje założenie Banku Ratowania Szlachty, a w dalszej kolejności - budowanie fabryk, które przyniosą miliony, ponieważ Ameryka zasypuje Galicję zbożem i na polu rolnictwa "kraj leżący poza kręgami cywilizacji europejskiej" nie może konkurować ze światowymi producentami. Naradę, jak "naszą Galicję" przekształcić w "drugą Belgię" albo jakieś inne Eldorado, przerywa elektryzująca wszystkich wiadomość, że niebawem przybędzie w te strony z Wiednia bliżej nieznany książę, który pragnie kupić w okolicy dobra ziemskie. Zebrani natychmiast wzniecają swary, u kogo gość się zatrzyma, kto będzie prezesem komitetu powitalnego i jakie stroje winny obowiązywać, fraki czy kontusze. Jak "prawdziwi sarmaci", w myśl zasady "zastaw się a postaw się", wyzbywają się resztek majątków, by podjąć księcia ze staropolską gościnnościa i samemu pokazać się od najlepszej strony, bo każdy po cichu liczy na jakieś korzyści z osobistej znajomości z tak ważną figurą. Niespodziewanie zamiast oczekiwanego księcia do majątku Lechickich przyjeżdża z Wiednia Natalka, "coś w rodzaju narzeczonej", porzucona przez Julka bez należnej odprawy. Jej pojawienie się jest źródłem szeregu komicznych nieporozumień. Równolegle rozwija się motyw czystej, romantycznej miłości Broni Lechickiej i młodego Żuryły, szlachetnego, oddanego rodzinie i pracy Karola. Ze splotu różnych wątków powstaje wcale zabawna historyjka, rozegrana przez popularnych, lubianych aktorów z werwą i dużym wyczuciem komizmu sytuacji i postaci. Spektakl, 73 min, Polska 1995 Autor: Michał Bałucki Reżyseria: Barbara Borys - Damięcka Zdjęcia: Bohdan Stachurski Scenografia: Tatiana Kwiatkowska Występują: Leonard Pietraszak (Lechicki), Radosław Pazura (Juliusz), Małgorzata Kożuchowska (Bronia), Marian Opania (Bajkowski), Wanda Majerówna (Petronela), Lech Ordon (Kwaskiewicz), Witold Wieliński (Leonidas), Hanna Stankówna (Aurora), Hanna Polk (Idalia), Krzysztof Kowalewski (Giętkowski), Henryk Bista (Żuryło), Tomasz Kozłowicz (Karol), Agnieszka Pilaszewska (Natalka), Jacek Brzostyński (Matlachowski), Paweł Galia (Służący), Henryk Łapiński (Lokaj)