Doktor Niewo

Reportaż opowiada o niezwykłym Polaku, który od trzydziestu lat mieszka w Niemczech. Jest posiadaczem największego na świecie zbioru historycznych dokumentów na temat Polski. Tomasz Niewodniczański urodził się na początku lat trzydziestych w Wilnie. Wojna zabrała mu wszystkich najbliższych. On sam cudem przeżył. Trafił do Krakowa, tam skończył liceum i rozpoczął studia. Wybrał fizykę. Dziś mówi, że z dwóch powodów. Pierwszym był taki, że ojciec był fizykiem, drugim - że w czasach szalejącego stalinizmu była to dziedzina ideologicznie neutralna. Po studiach, już jako fizyk jądrowy - podjął pracę w Instytucie Badań Jądrowych w Świerku. Został wysłany na staż do Niemiec. Tam zakochał się w Niemce. Nie został jednak - wrócił, ale miłość była silniejsza. Postanowili się pobrać, a pani Niewodniczańska była jedną z pierwszych obywatelek Niemiec zamieszkałych na stałe Polsce. Przełomowym rokiem był rok 1968. Choć nasz bohater nie ma żydowskiego rodowodu, ale mocno przeżył kampanię antyżydowską przeciwko jednemu z profesorów. Wówczas podjął decyzję o emigracji. Osiedlili się na południu Niemiec i tam podjął pracę w zawodzie. W tym momencie rozpoczęła się wielka pasją Tomasza Niewodniczańskiego. Stał się kolekcjonerem map. Zaczęło się od sztychu z widokiem i mapą okolicy Damaszku z 1576 roku. Rozpoczął zbieranie map, atlasów i widoków miast, kupując je na największych aukcjach świata. Momentem przełomowym był kontakt z wdową po pisarzu Aleksandrze Jandzie-Połczyńskim.Od niej kupił zbiór zabytkowych map, dokumentów królewskich i archiwaliów literackich. Od tej chwili stał się kolekcjonerem dokumentów literackich związanych niemal ze wszystkimi najwybitniejszymi polskimi pisarzami. W jego zbiorach są też dokumenty wydane przez wszystkich polskich królów począwszy od Kazimierza Wielkiego. Na przykład dokument podpisany przez króla o ustanowieniu Akademii Krakowskiej. Z czasem kolekcja rozwinęła się o kolejne zbiory. Chodzi miedzy innymi o listy więźniów obozów koncentracyjnych i syberyjskich zesłańców. Jednym ze skarbów jest odręczny egzemplarz "Stepów Akermańskich", który Mickiewicz pisał na Krymie. Dziś Tomasz Niewodniczański jest największym prywatnym kolekcjonerem map na świecie. Jest też posiadaczem największej kolekcji dokumentów dotyczących historii Polski. To od niego wielkie muzea pożyczają eksponaty do organizowanych na całym świecie wystaw. Tomasz Niewodniczański postawił sobie jeszcze jeden cel: dokumenty historyczne powinny łagodzić nieporozumienia między narodami, wyjaśniać sprawy i rzutować na przyszłość. Taką wybrał sobie misję. Nasz bohater rewelacyjnie opowiada, ma fantastyczne dygresje, a przede wszystkim - jest posiadaczem dokumentów - o których marzą muzea na całym świecie. Z kolei jego marzeniem jest, by po jego śmierci cały imponujący zbiór trafił na Zamek Królewski w Warszawie.