Faras

Punktem wyjścia reportażu było otwarcie nowej Galerii Faras im. Profesora Kazimierza Michałowskiego w Muzeum Narodowym w Warszawie - wyjątkowej w skali światowej i jedynej w Europie stałej ekspozycji zabytków kultury i sztuki nubijskiej z okresu chrześcijańskiego (VI - XIVw.) W reportażu opowiadamy nie tylko o unikatowym zbiorze obiektów, ale też o fascynującej pracy polskich archeologów, którzy te i wiele innych skarbów, odkryli. Bohaterem reportażu będzie dr Stefan Jakobielski, uczestnik misji w Faras. W 1971 roku w Afryce Północnej powstało ogromne, ciągnące się od Asuanu po Sudan Jezioro Nasera. Utworzenie jednego z największych sztucznych zbiorników wodnych na świecie pozwoliło uregulować bieg Nilu, zapobiegać powodziom, rozwinąć żeglugę, rybołówstwo i produkcję energii elektrycznej. Jednocześnie jednak zmuszono do masowej ewakuacji ludność z tych terenów, a woda zalała wiele stanowisk archeologicznych. Najcenniejsze zabytki zostały jednak ocalone - rozłożone na części i przeniesione w inne, bezpieczne miejsca. Jak udało się je uratować? Na kilka lat przed zamknięciem Wysokiej Tamy Asuańskiej i utworzeniem jeziora, pod auspicjami UNESCO powołano ogromny, międzynarodowy zespół archeologiczny, którego zadaniem było ratowanie dziedzictwa dawnych kultur Dolnej Nubii. Do owego zespołu należał jeden z najsłynniejszych polskich archeologów, profesor Kazimierz Michałowski. Przewodniczył komitetowi ekspertów nadzorującemu przenoszenie skalnej świątyni Ramzesa II w Abu Simbel. W czasie tej ekspedycji, na terenie starożytnego ośrodka miejskiego Faras, badacze pod kierunkiem prof. Michałowskiego odkryli wewnątrz wzgórza dobrze zachowane ruiny kościoła katedralnego z VIII wieku. Jego ściany zdobiły wspaniałe malowidła o tematyce religijnej. Spektakularne odkrycie Polaków zostało wówczas okrzyknięte cudem w Faras. Udało się wtedy uratować ponad 120 naściennych przedstawień malarskich, 67 z nich znajduje się dziś w MNW i można je podziwiać w nowo otwartej galerii. Zbiór ten uzupełniają inne faraskie znaleziska. Jest to największy i najcenniejszy zespół zabytków archeologicznych pochodzących z wykopalisk prowadzonych przez Polaków za granicą, jakie kiedykolwiek udało się pozyskać do naszych zbiorów muzealnych.