Hamlet IV

Telewizyjna rejestracja spektaklu Starego Teatru w Krakowie. Uważając "Hamleta" za sztukę "niemożliwą do wyreżyserowania", Andrzej Wajda powracał do tego arcydramatu kilka razy. Po raz pierwszy zrealizował ten bodaj najbardziej zagadkowy dramat Szekspira w roku 1960 w Teatrze Wybrzeże, następnie dwukrotnie przygotowywał widowisko według sztuki w Starym Teatrze, aby w 1989 roku wyreżyserować właśnie "Hamleta IV" z Teresą Budzisz - Krzyżanowską. W ogólnym zarysie można ująć tę ostatnią inscenizację jako rodzaj adaptacji, której osią jest postać tytułowego bohatera - jego przemyślenia, działania, cała psychologiczna i fizyczna sfera jego relacji z otoczeniem - dworem. Istota rzeczy zamyka się w grze, jaką prowadzi Hamlet ze światem, jaką z Hamletem wiedzie z kolei para królewska oraz w grze aktorów przybyłych do zamku - żeby wymienić te najbardziej wyraziste płaszczyzny. Temu rozwiązaniu inscenizacyjnemu służy przestrzeń spektaklu - garderoba, gdzie siedzą widzowie, jest planem, na którym obcujemy z Hamletem - aktorem, chroniącym się w niej; ponadto jest scena, gdzie toczy się sztuka. W garderobie Hamlet wypowiada swoje monologi i stąd możemy - on i my, widzowie, obserwować za pomocą wideo akcję sceniczną, w której Hamlet nie bierze udziału. Hamlet Wajdy - to dzieło unaoczniające dogłębnie skomplikowany świat sceny, gry, reakcji jasnych bądź ukrytych, w którym przekraczamy granice teatru w teatrze, życia scenicznego i prywatnego. Wajda zgłębia tajemnicę bycia aktorem, Hamletem - aktorem, Hamletem - człowiekiem. Na scenie Fortynbras zastępuje Hamleta. Spektakl, jakim jest nasze życie, trwa. Realizacja telewizyjna ze Starego Teatru, zachowuje oczywiście dwa podstawowe plany scenograficzne, a nawet je poszerza. W pierwszym ujęciu Teresa Budzisz - Krzyżanowska wchodzi do teatru prywatnie, przemierza scenę, na której będzie przedstawiać "Hamleta", wchodzi do garderoby, ubiera się w kostium postaci. "Aktor - płeć obojętna - jest ciałem, przez który przechodzi strumień życia postaci scenicznej" - mówił Andrzej Wajda.