Jak było?

19 kwietnia 1943 roku o godzinie szóstej rano, w przeddzień żydowskiego święta Pesach, Niemcy wkroczyli na teren warszawskiego getta. Przystąpiono do zarządzonej przez Heinricha Himmlera akcji jego ostatecznej likwidacji. W tym czasie w getcie znajdowało się już tylko około sześćdziesięciu tysięcy Żydów. Niemcy nie spodziewali się zbrojnego oporu. Przeciw nim stanęło kilkuset obrońców z Żydowskiej Organizacji Bojowej i Żydowskiego Związku Wojskowego. W getcie rozpoczęło się powstanie. Po dwóch tygodniach walk, części wycieńczonych i pozbawionych amunicji powstańców udało się wydostać kanałami z getta. 8 maja 1943 roku Niemcy odkryli bunkier przy ulicy Miłej 18. Mieściła się tu komenda Żydowskiej Organizacji Bojowej. Przebywała tu także ludność cywilna. Na wezwanie Niemców cywile opuścili bunkier. Wobec braku możliwości dalszej walki, kiedy Niemcy wpuścili do środka gaz - komendant ŻOB Mordechaj Anielewicz prawdopodobnie popełnił samobójstwo. Razem z nim śmiercią samobójczą zginęli inni członkowie sztabu Żydowskiej Organizacji Bojowej. Niemcy, uznając, że powstańcy zostali pokonani, 16 maja wysadzili Wielką Synagogę przy ulicy Tłomackie. Dowodzący siłami niemieckimi Jürgen Stropp mógł w swoim raporcie napisać: Była dzielnica żydowska w Warszawie przestała istnieć.