Ryszard III

Spektakl znajduje się na liście Złotej Setki Teatru Telewizji. Historia Ryszarda III, ostatniego króla z dynastii Plantagenetów, panującego w latach 1483 - 85, jednego z najbardziej kontrowersyjnych władców Anglii. Dramat Szekspira powstał już za panowania następnej dynastii - nadejście epoki Tudorów sygnalizuje pojawienie się w finale Henryka VII. "Ryszard III", napisany ok. 1592 r. , wraz z trylogią "Henryk VI" otwiera serię Szekspirowskich kronik historycznych i należy do najwcześniejszego zespołu sztuk. Historycy epoki opisali Ryszarda III jako przebiegłego graczapolitycznego, pozbawionego skrupułów w rządzeniu i szaleńczo odważnego w walce, demagoga chętnie dającego popisy niezwyciężonej dialektyki. Szekspir utrwalił taki właśnie wizerunek - osoby bezwzględnej, którą pcha do działania ambicja i zdobycie władzy, a także chęć powetowania sobie krzywd doznanych od natury i ludzi. Świat widzi w księciu człowieka ułomnego i brzydkiego, to rodzi w kalece poczucie odrzucenia, osamotnienia, całkowitego braku więzi emocjonalnych z otoczeniem. Staje się zimny i wyrachowany, lecz jego chęć wywyższenia się ponad wszystkich w znacznej mierze wynika z kompleksu niższości i pogardy dla samego siebie. Ryszard jest świadom własnej przewagi nad ludźmi ze swego otoczenia, ma wielki umysł, niespożytą energię, żelazną wolę. Podejmuje walkę, gotów zmierzyć się ze światem, a nawet z odwiecznym boskim prawem. Zamierza wygrać, odrzucając wszelkie normy. (...) Ryszard, książę Gloster, jest tak szpetny, że "nawet psy wyją, gdy kuśtykając koło nich przechodzi". Człowiek odepchnięty przez innych, z premedytacją postanawia zostać łajdakiem, który krzyżuje ludzkie losy, nie wahając się nawet popełnić zbrodni. Planuje szereg intryg, które doprowadzają do uwięzienia i zamordowania księcia Clarence'a, a następnie do śmierci drugiego brata, króla Edwarda IV. Mianowany regentem za małoletniego Edwarda V, postanawia poślubić piękną lady Annę. Wszyscy wokół go nienawidzą - owdowiała królowa Elżbieta i jej stronnicy, i stara królowa Małgorzata. Książę Gloster, górujący nad otoczeniem inteligencjąi niewiarygodną wręcz zdolnością wpływania na ludzi, rozpoczyna usianą nowymi ofiarami, bezwzględną walkę o tron. Wreszcie doprowadza do tego, że poddani sami proszą go, by przyjął koronę. Król Ryszard III jest już pewien, że teraz nikt mu się nie sprzeciwi. Nie waha się usunąć z drogi na zawsze prawych pretendentów do tronu, synów dwarda IV. Pozbywa się też wpływowego księcia Buckingham, który mógłby się okazać sprzymierzeńcem zbyt potężnym i nielojalnym. W końcu poddani zaczynają się burzyć. Na czele zbuntowanych przeciwko krwawej tyranii staje książę Richmond. Do ostatecznej rozprawy dochodzi na polu bitwy pod Bosworth. To tutaj padnie rozpaczliwy okrzyk: Konia! Królestwo za konia! (www. tvp. pl)