Teatr Telewizji - Skowronek

Napisany w 1953 roku "Skowronek" to jeden z najważniejszych dramatów w dorobku francuskiego dramatopisarza Jeana Anouilha, a zarazem jeden z najlepszych utworów literackich, których bohaterką jest Joanna d ' Arc. (...) Joanna d ' Arc urodziła się około 1412 roku jako najmłodsza córka wieśniaka z Domremy. Trwała wówczas wojna międzyFrancją i Anglią, nazwana później przez historyków stuletnią. Zwycięstwo Anglików było niemal przesądzone, gdyż po ich stronie opowiedzieli się Burgundczycy. Traktat z Troyes z 1420 roku zabraniał delfinowi Karolowi prawa do korony. I właśnie w tym mniej więcej czasie młodziutka Joanna zaczęła słyszeć "głosy". Należały one - jak twierdziła - m.in. do św. Michała i nakazywały przerażonej analfabetce poderwać rodaków do walki oraz doprowadzić do koronacjinastępcy tronu. Po czym, wbrew wszelkiemu prawdopodobieństwu i rozmaitym przeszkodom, wszystko to się udało. Armia pod wodzą Joanny wyzwoliła Orlean, upokorzyła Anglików pod Patay, a do niedawna zagubiony i bezwolny delfinzostał królem Karolem VII. Bohaterska dziewczyna pragnęła kontynuować walkę, lecz świeżo upieczony monarcha był odmiennego zdania. W czasie bitwy pod Compiegne Joanna trafiła do burgundzkiej, a potem brytyjskiej niewoli. Anglicy przekazali ją z kolei sądowi inkwizycyjnemu w Rouen. Oskarżona o czary, rozpustę i herezję spłonęła na stosie, licząc zaledwie dziewiętnaście lat. Jean Anouilh zbudował fabułę "Skowronka" na koncepcie "teatru w teatrze". Osią intrygi jest proces, w czasie którego kluczowe fragmenty biografii oskarżonej są odgrywane, by dostarczyć sądowi dowodów jej winy bądź niewinności. Stwarza to intelektualny dystans do przedstawianych wydarzeń, niejako chroni widza przed emocjonalnym zaangażowaniem w akcję. Ten analityczny sposób uprawiania sztuki Krzysztof Zanussi uczynił fundamentem swej inscenizacji. Odgrywane są więc wyjątki z życiorysu Joanny, a także - bardzo wyraźnie - sam proces.