Turkowice

Znana prawosławna pieśń paraliturgiczna z terenów Lubelszczyzny wyraźnie pokazuje jak ważnym prawosławnym ośrodkiem duchowym były Turkowice, a konkretnie nieistniejący już prawosławny żeński monaster. Znajdowała się tam słynąca cudami ikona Matki Bożej zwana Turkowicką. Jej historia sięga XIV w. W 1340 r. książę opolski Władysław objął w posiadanie zamek w Bełżcu. Około 1382 r. postanowił wywieźć stamtąd oraz z zamkowej cerkwi prawosławnej bezcenne dobra. Wśród nich była Bełska (obecnie Częstochowska) Ikona Matki Bożej. Po drodze zatrzymał się na odpoczynek w turkowickim zagajniku. Gdy książę chciał ruszyć w dalszą drogę, okazało się, że konie, które ciągnęły karetę, gdzie znajdowała się ikona, nie chcą ruszyć. Wówczas wszyscy zrozumieli, że Bogarodzicachce, aby jej ikona została na tym miejscu. Kiedy wreszcie konie ruszyły, w miejscu, gdzie znajdowała się ikona pojawił się blask, który odzwierciedlił na płótnie wizerunek Matki Bożej z Dzieciątkiem, bardzo podobny do Bełskiej (Częstochowskiej) Ikony Bogarodzicy. Wkrótce w tym miejscu wzniesiono męski monaster i w nim umieszczono ikonę. Monaster został zamknięty przez unitów w 1789 r. , i odrodził się w 1902 r. już jako żeński. W 1914 r. świętą ikonę ewakuowano wraz z mniszkami w głąb Rosji, gdzie ślad po niej zaginął. O dalszych losach ikony wiadomo jedynie to, że do 1941 r. znajdowała się w Kodniu pod Żytomierzem. Tymczasem w Turkowicach pozostała tylko wierna kopia tej ikony wykonana po rewolucji przez pisarza ikon z Hrubieszowa o nazwisku Ziń. W 1981 r. w zdewastowanej prawosławnej kapliczce cmentarnej znajdującej się na dziedzińcu Zespołu Szkół Rolniczych w Turkowicach, odnaleziono dwie ikony, z których jedna była wierną kopią słynnej Turkowickiej Ikony Matki Bożej. 15 lipca przeniesiono ją do cerkwi św. Mikołaja w Tomaszowie Lubelskim, a wiosną 1990 r. do monasteru św. Onufrego w Jabłecznej, gdzie znajduje się do dziś, będącjego największą świętością, obok ikony patrona monasteru. Święto Turkowickiej Ikony Matki Bożej obchodzone jest w pierwszą niedzielę po 2/15 lipca, a poprzednio 2/15 lipca.