Odnowa prywatnych kamienic

W przeciwieństwie do Warszawy, przedwojenni właściciele katowickich kamienic po 1945 r. nie utracili swojej własności. W mieście pozostało wiele budynków mających faktycznych, znanych właścicieli lub współwłaścicieli, których jednak pozbawiono swobody zarządzania nieruchomościami, narzucając im w sposób administracyjny niskie stawki czynszów płaconych przez najemców. Bez pytania o zgodę wprowadzano lokatorów prywatnych i państwowe firmy.

Po 1989 r. właściciele, odzyskawszy kontrolę nad lokalami zajmowanymi przez firmy, pozostali na długie lata ułomni w prawie do dysponowania mieszkaniami. Przez całe lata ?90 stawki czynszu regulowało państwo, nie dając szansy na uzbieranie kapitału niezbędnego do nadrobienia zaniedbań remontowych. Do niedawna obowiązywał przepis nakazujący kamienicznikowi remontowanie nieruchomości, która dzięki kagańcowi administracyjnemu nie była w stanie na te naprawy zarobić. Na szczęście przepis ten już zniesiono. Podobnie "poluzowano" możliwość urealnienia czynszów (choć dalej w sposób nierynkowy) i wypowiadania przydziałów z trzyletnim wyprzedzeniem.

Kondycja prywatnych katowickich kamienic zależy więc prawie wyłącznie od tego, czy przeważa w nich komercja, czy też mieszkaniówka. Miastu pozostał nadzór nad budynkami, których właścicieli nie można odnaleźć i udział w ponad 40 kamienicach publiczno-prywatnych.

Odrębnym problemem są zachęty i ulgi, jakimi Rada Miejska może nakłaniać kamieniczników do remontów zabytkowych fasad. Najprostszym sposobem wydaje się czasowe zwolnienie z podatku od nieruchomości, sięgającego kilkudziesięciu tysięcy złotych rocznie. Szkoda, że Katowice dopiero dyskutują nad tym projektem, podczas gdy na przykład w Sosnowcu jest on wdrażany już od kilku lat.